Geschiedenis CGK

De Reformatie

In de 16e eeuw splitste een groot aantal christenen zich af van de toenmalige rooms-katholieke kerk.
Dit gebeuren noemen we de Reformatie.
Deze mensen staan bekend onder de verzamelnaam ‘protestanten’ maar zij noemden zichzelf meestal anders. In Frankrijk en Duitsland heetten zij bijvoorbeeld ‘evangelisch’ en in Nederland ‘gereformeerd’ of ‘hervormd’. De Nederlandse gereformeerde kerken hielden in 1618 een belangrijke vergadering in Dordrecht, waar allerlei afspraken met elkaar werden gemaakt; de Dordtse Leerregels.

De Nadere Reformatie
In de 17e en 18e eeuw kwamen er nieuwe ontwikkelingen. Er kwam meer nadruk op de persoonlijke beleving van het geloof. Deze
beweging noemen we ook wel de Nadere Reformatie. Hiermee wordt aangegeven dat de beweging ook in de traditie van de 16e-eeuwse Reformatie wilde staan maar daar een toespitsing aan wilde geven. De Chr. Geref. Kerk is mede beïnvloed door deze beweging.

Afscheiding Nederlandse Hervormde Kerk
In de 19e eeuw kwam er in de grote Nederlandse gereformeerde kerk steeds meer invloed van stromingen die kritisch stonden
tegenover de Bijbel. Ook de regering probeerde greep op de kerk te krijgen. Zo werd er een reglement opgelegd aan de kerk, die de afspraken die de kerken in 1618 hadden gemaakt, moest vervangen. Dit was het begin van de Nederlandse Hervormde Kerk, nog steeds de grootste protestantse kerk in Nederland (met deze kanttekening dat zij na een fusie in 2005 met de Gereformeerde Kerken en de Evangelisch-Lutherse Kerk de naam Protestantse Kerk in Nederland draagt).

Deze ontwikkelingen riepen veel protest op. Dit leidde ertoe dat een aantal gemeenten zich in 1834 afscheidde van de Ned. Hervormde Kerk. Deze beweging begon in het Groningse Ulrum onder leiding van de predikant Hendrik de Cock.

Zij bestond uit allerlei groepjes kerken. Twee daarvan waren de Christelijke Afgescheiden Gemeenten en de Gereformeerde Kerk onder het kruis. Deze twee groepen verenigden zich in 1869 en noemden zich voortaan Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland.

Tweede Afscheiding

In 1886 kwam de zogenaamde Doleantie onder leiding van de staatsman-predikant Abraham Kuyper. Hij wilde de Ned. Hervormde Kerk van binnenuit herstellen. Hij ontmoette echter weinig begrip binnen die kerk, zodat zijn actie uitliep op een tweede afscheiding van een nieuwe groep kerken. Van de kant van de Chr. Geref. Kerk was er eerst sympathie voor deze beweging. Er waren echter ook bepaalde bezwaren, vooral tegen sommige opvattingen van de invloedrijke dr. Kuyper.

In de jaren volgend op 1886 zochten de Chr. Geref. Kerk en de Dolerenden toenadering tot elkaar. Het leidde in 1892 tot een fusie. En veel gemeenten, behorend tot de Chr. Geref. Kerk gingen daarin mee. Deze kerken heetten vanaf dat moment de Gereformeerde Kerken in Nederland tot aan de ontwikkelingen in 2005 hierboven beschreven.

Een klein deel van de Chr. Geref. Kerk wilde in 1892 niet mee met de fusie en bleef zelfstandig. Deze gemeenten zagen hun bezwaren niet beantwoord en daarom zetten zij de Chr. Geref. Kerk in Nederland voort.

Theologische Universiteit Apeldoorn

De Chr. Geref. Kerk richtte een eigen opleiding voor predikanten op; de Theologische Hogeschool. Vanaf 1919 is deze opleiding gevestigd in Apeldoorn. In de jaren tachtig kreeg zij de status van universiteit, zodat de officiële naam nu is: Theologische Universiteit Apeldoorn.

 Verband Christelijke Gereformeerde Kerken

In 1947 veranderde de Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland haar naam in Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland, om daarmee uit te drukken dat het gaat om een verband van allerlei plaatselijke kerken en niet om één grote kerk met plaatselijke
afdelingen.

Na 1892 ontwikkelden de Christelijke Gereformeerde Kerken zich steeds meer zelfstandig, terwijl het ledenaantal gestaag groeide tot ongeveer 75.000 rond 1985. Daarna begon een lichte daling, in januari 2015 tellen de kerken 73.150 leden.

Er zijn ongeveer 180 plaatselijke kerken aangesloten bij de Christelijke Gereformeerde Kerken. (Bron: o.a. www.cgk.nl)